چگونه از کتاب کلید فولاد استفاده کنیم؟

در مطلب قبلی با کتاب کلید فولاد و فصل­‌های آن آشنا شدیم. همان‌طور که مشخص شد این کتاب شامل 19 فصل است که فصل­‌های 1 تا 16 در برگیرنده فولادهای مختلف و 3 فصل انتهایی شامل اطلاعاتی برای استفاده بهتر و راحت­‌تر از کتاب کلید فولاد است. باید دید چگونه می‌­توان از این کتاب استفاده کرد؟ به چند روش می‌­توان از کتاب کلید فولاد برای پیداکردن فولاد موردنظر استفاده کرد. در این مطلب قصد داریم با این روش‌­ها و نحوه استفاده صحیح از این کتاب آشنا شویم.

روش‌­های پیداکردن فولاد در کتاب کلید فولاد

به‌طورکلی دو حالت وجود دارد. حالت اول این است که شما هیچ اطلاعات یا اسمی از فولادی که به دنبال آن هستید ندارید. حالت دوم زمانی است که شما شماره مواد یا نام فولادی که به دنبال آن هستید را دارید. ابتدا به بررسی حالت اول می‌­پردازیم.

پیداکردن فولاد بر اساس کاربرد

ممکن است شما به دنبال یک فولاد با کاربرد مشخص بگردید و هیچ اطلاعی از نمونه­‌های مشابه با همان کاربرد نداشته باشید. در این حالت بر اساس کاربردی که به دنبال آن هستید باید فولاد موردنظر خود را پیدا کنید. یعنی اگر به دنبال یک فولاد ساختمانی یا عملیات حرارتی­‌پذیر هستید باید در فصل­های 1 تا 6 که با رنگ قرمز مشخص شده­اند به دنبال آن باشید. اگر دنبال یک فولاد ابزار هستید باید به فصل­های 7 تا 10 که با رنگ سبز مشخص شده­اند مراجعه کنید. اگر کاربردی که مدنظر دارید نیاز به خواص فیزیکی مشخصی دارد و این ویژگی فولاد مدنظر شماست باید در فصل‌­های 11 و 12 که با رنگ قهوه‌­ای مشخص شده­‌اند به دنبال آن بگردید. در نهایت اگر فولاد مدنظر شما زنگ‌نزن است باید در فصل­‌های 13 تا 16 که با رنگ آبی مشخص شده‌­اند به دنبال آن باشید. البته این روش چندان اصولی نیست و ممکن است حتی کمی دشوار باشد؛ چراکه فولادهای مختلف و متنوعی در این فصل­ها قرار دارند و انتخاب یک فولاد از بین آن­ها آسان نیست. حتی اگر قصد دارید تا فولاد موردنظر خود را به این روش پیدا کنید حداقل باید اطلاعاتی در مورد ترکیب شیمیایی و خواص مکانیکی فولادی که به دنبال آن هستید داشته باشید تا کار شما کمی راحت­‌تر شود وگرنه فولادهای مختلفی هستند که ممکن است کاربرد کلی یکسانی داشته باشند؛ ولی در جزئیات با هم فرق داشته باشند. در نهایت باید گفت می‌­توان به این روش هم از کتاب کلید فولاد برای پیداکردن فولاد موردنظر استفاده کرد؛ ولی این کار امری دشوار بوده و شاید صحیح هم نباشد. حالت دوم زمانی است که شما اطلاعاتی نظیر شماره مواد، نام تجاری یا علامت استاندارد از فولاد مدنظر خود دارید. در این حالت فصل­های انتهایی کتاب به شما کمک می­کنند تا خیلی سریع فولادی که به دنبال آن هستید را پیدا کنید. در اینجا باتوجه‌به اینکه درصد بالایی از فولادهای ارائه شده در کتاب کلید فولاد آلمانی هستند قصد داریم حالت دوم را به دودسته تقسیم کنیم. دسته اول مربوط به فولادهای آلمانی و دسته دوم مربوط به فولادهای خارجی یا غیر آلمانی است. پس ابتدای امر باید ببینید فولادی که به دنبال آن هستید آلمانی یا غیر آلمانی است. اگر فولادی که به دنبال آن هستید آلمانی است از دو طریق می‌­توانید آن را پیدا کنید.

1. شماره مواد فولاد
2. نام فولاد

پیداکردن فولادهای آلمانی بر اساس شماره مواد

اگر شماره مواد فولاد آلمانی که به دنبال آن هستید را در اختیار دارید باید به بخش اول فصل 17 مراجعه کنید. همان‌طور که در مطلب قبلی به آن اشاره شد در بخش اول فصل 17 شماره مواد فولادهای آلمانی به ترتیب از شماره 1.0009 تا 2.4999 مرتب شده­اند. با داشتن شماره مواد فولاد آلمانی به‌راحتی می­توان فولاد موردنظر را در این فصل پیدا کرد. اما در این فصل تنها ترکیب شیمیایی فولادها ارائه شده است. به‌منظور کسب اطلاعات بیشتر باید شماره گروه فولاد را پیدا کرده و با مراجعه به فصل­های 1 تا 16 اطلاعات بیشتری دررابطه‌با آن فولاد کسب کنید. شماره گروه در ستون آخر این بخش ذکر شده است که می­توان با مراجعه به آن اطلاعات جامع­تری نظیر خواص مکانیکی و شرایط عملیات حرارتی فولادی که به دنبال آن هستید را پیدا کرد. به طور مثال اگر به دنبال فولاد با شماره مواد 1.7225 هستید ابتدا باید به بخش اول فصل 17 مراجعه کرده و با پیداکردن این فولاد گروه و یا فصل آن فولاد را پیدا کنید. اگر این فولاد را در فصل 17 پیدا کنید خواهید دید که دو گروه برای آن ذکر شده که عبارت‌اند از: 2 , 3b . این بدین معنی است که فولاد 1.7225 هم در فصل دوم و هم در بخش دوم فصل سوم پیدا می­شود و در این فصل­ها می­توان اطلاعات کامل­تری از این فولاد به دست آورد.

تولیدکننده فولاد کیست؟

اگر بخواهید اطلاعات بیشتری دررابطه‌با تولیدکنندگان فولادهای ارائه شده در فصل 17 به دست آورید ابتدا به بخش دوم این فصل مراجعه کرده و فولاد موردنظر خود را بر اساس شماره مواد آن پیدا کنید. در این فصل هم فولادها به ترتیب شماره مواد مرتب شده­اند. در این بخش در کادر جلویی مربوط به هر فولاد کد اختصاری تولیدکنندگان آن عنوان شده است. به طور مثال اگر فولاد 1.7225 را پیدا کنید در کادر جلویی آن کدهای اختصاری متعددی نظیر D-002، D-005، D-850 و … ارائه شده است. با مشخص‌شدن این کدها باید به بخش اول فصل 18 مراجعه کرد که اطلاعات تولیدکنندگان در آن ارائه شده است. در این فصل تولیدکنندگان از D-002 تا D-850 مرتب شده­اند. کدهای اختصاری تولیدکنندگان آلمانی در انتهای فصل­های مربوط به فولادهای آلمانی هم آمده است. همچنین اگر قصد دارید بدانید شرایط محصول و شکل فولادی که این تولیدکنندگان ارائه می­دهند چیست، باید به بخش دوم فصل 18 مراجعه کنید. همانند بخش اول فصل 18 با پیداکردن کد اختصاری تولیدکننده می­توانید این اطلاعات را به دست آورید.

پیداکردن فولادهای آلمانی بر اساس نام فولاد

در مواردی ممکن است شما نام فولاد آلمانی که به دنبال آن هستید را داشته باشید. این نام­ها عمدتاً بر اساس استاندارد DIN آلمان هستند. از  مواردی که شاید اسم آن­ها را شنیده باشید می­توان به فولادهای سری Ck نظیر Ck45 و Ck60 اشاره کرد. اگر نام فولاد آلمانی را در اختیار داشته باشید برای پیداکردن آن ابتدا باید به قسمت سوم فصل 18 مراجعه کرد. در این قسمت نام مارک فولادهای آلمانی به ترتیب حروف الفبا ارائه شده است. در این قسمت مقابل نام هر فولاد شماره مواد، گروه آن و همچنین کد اختصاری تولیدکننده اصلی آن ارائه شده است. پس با پیداکردن نام فولاد و مشخص‌شدن گروه آن می­توان به فصل مربوطه مراجعه کرد و اطلاعات جامع­تری از آن فولاد به دست آورد. به طور مثال اگر فولاد Ck45 را در این فصل پیدا کنید، خواهید دید که در مقابل آن شماره مواد این فولاد معدل 1.1191 مشخص شده و عنوان شده که این فولاد در گروه 2 قرار دارد. حال با مراجعه به فصل 2 کتاب و به کمک شماره مواد آن می­توان این فولاد را پیدا کرد. البته با مشخص‌شدن شماره مواد فولاد می­توان از بخش اول فصل 17 هم برای پیداکردن آن فولاد استفاده کرد. پس اگر فولادی که به دنبال آن هستید آلمانی است باید ابتدا در فصل­های 17 و 18 به دنبال آن بگردید و پس از پیداکردن گروه آن با مراجعه به فصل مشخص شده اطلاعات جامعی مربوط به آن فولاد را به دست آورید.

پیداکردن فولادهای غیر آلمانی

همان‌طور که در مطلب قبلی بیان شد، فولادهای غیر آلمانی در فصل­های 6، 10 و 16 ارائه شده­اند. برای اینکه این فولادها را راحت­تر پیدا کنید می­توانید از فصل 19 کتاب کلید فولاد استفاده کنید. در بخش دوم این فصل نام فولادهای غیر آلمانی به ترتیب حروف الفبا مرتب شده­اند و می­توانید نام فولاد غیر آلمانی مدنظر خود را پیدا کنید. در این بخش مقابل نام هر فولاد صفحه و ردیفی که این فولاد در آن ارائه شده است، همچنین کد اختصاری تولیدکننده آن مشخص شده است. اگر می­خواهید با کدهای اختصاری تولیدکنندگان غیر آلمانی آشنا شوید می­توانید به بخش اول فصل 19 مراجعه کنید. به طور مثال فولاد A 105 یکی از فولادهای معروف در استاندارد ASTM آمریکا است که در ایران هم کاربرد زیادی دارد. برای پیداکردن این فولاد ابتدا باید به بخش دوم فصل 19 مراجعه کنید و با اطلاع پیداکردن از شماره صفحه و ردیف آن در مقابل نام این فولاد ذکر شده است. برای این فولاد شماره صفحه 250 ذکر شده است که با مراجعه به این صفحه می­توان اطلاعات جامع­تری دررابطه‌با آن کسب کرد. نکته: ممکن است شما نام فولاد را داشته باشید ولی ندانید که این فولاد در استاندارد آلمانی یا غیر آلمانی قرار دارد. در این صورت باید هر دو فصل 18 و 19 را مورد بررسی قرار دهید. یعنی ابتدا به بخش انتهایی فصل 18 می­روید و به دنبال فولاد موردنظر خود می­گردید. درصورتی‌که این نام در این فصل پیدا نشد به بخش دوم فصل 19 مراجعه کرده و در آنجا فولادی که به دنبال آن هستید را پیدا می­کنید.

تبدیل استانداردهای بین‌المللی

در مواردی ممکن است که فولادهای غیر آلمانی یک معادل آلمانی هم داشته باشد. بدین منظور دو راه وجود دارد. راه اول: در فصل­های مربوط به فولادهای غیر آلمانی در ستون آخر هر صفحه شماره مواد فولادهایی که معادل آلمانی دارند ارائه شده است. با داشتن شماره مواد فولاد به‌راحتی می­توانید به فصل 17 مراجعه کرده و گروه فولاد موردنظر خود را پیدا کنید. راه دوم: در انتهای فصل­های مربوط به فولادهای غیر آلمانی جداولی قرار دارند که استانداردهای بین‌المللی را به هم تبدیل کرده است که استاندارد DIN آلمان و شماره مواد را هم شامل می­شود. بدین‌طریق هم می­توانید معادل آلمانی فولاد موردنظر خود را درصورتی‌که وجود داشته باشد پیدا کنید.